روز جهانی پنومونی (عفونت ریه)

به التهاب بافت ریه که یک یا دو طرف قفسه سینه را درگیر می‌کند و معمولا در اثر عفونت ایجاد می‌شود پنومونی یا عفونت ریه گفته می‌شود. پنومونی در اثر عفونت ریه ها ایجاد می شود. عفونت بیشتر کیسه های هوایی موجود در ریه و به میزان کمتر مجاری هوایی انتقال دهنده هوا به ریه ها را، در گیر می کند. بخش هایی از ریه که دچار عفونت شده است توسط مایع پر می شود. این مایع حاوی گلبول های سفیدی است که با عفونت مقابله می کند. عفونت ریه بیماری شایعی است و در سال یک درصد افراد بالغ را گرفتار می‌کند و هرساله برخی از این افراد می‌میرند. این بیماری به خصوص در افراد مسن و کودکان کم سن خطرناک است.  

دلایل پنومونی چیست؟ منشأ پنومونی از کجاست؟

پنومونی  توسط جرم ها (ارگانیسم های کوچک که می توانند منجر به بیماری شود) ایجاد میشود. ویروس ها، باکتری ها و قارچها انواعی ازجرم های ایجاد کننده پنومونی هستند. این جرم ها معمولا در ریه افراد سالم وجود ندارند. گاهی اوقات جرمها توسط جریان خون به ریه ها میرسند ولی اغلب توسط قطرات ریز آب موجود در هوای تنفسی (قطرات تنفسی) به ریه ها منتقل می گردند. منبع این جرمها افرادی هستند که با سرفه و عطسه کردن باعث انتشار جرم های موجود در قطرات تنفسی خود میشوند. گاهی اوقات میکروب ها از مکان های ناشایع منشأ می گیرند.  پنومونی لژیونلائی یکی از انواع پنومونی است که توسط جرم هایی ایجاد می شود که در آب های گرم زندگی می کنند. جرم هایی که باعث پسیتاکوز می شوند معمولاً از پرندگان بخصوص طوطی منشأ می گیرند. استافیلوکوک مقاوم به متی سیلین معمولاً در بیمارستان ها یافت میشود و می تواند در افرادی که به علل متفاوت در بیمارستان پذیرش می شوند، ایجاد پنومونی کند. علاوه بر عفونت‌ها، ممکن است در اثر استنشاق مواد شیمیایی مانند بخارهای سمی ‌نیز التهاب ریه ایجاد شود. در موارد نادری ممکن است التهاب ریه در اثر استشاق مواد حساسیت‌زا ایجاد شود. ممکن است مواجهه با موادی که در محیط کار یا محیط های دیگر وجود دارند باعث ایجاد التهاب در بافت ریه شود. مثلاً در برخی کشاورزان در اثر تنفس گرد و غبار غلات کپک زده ممکن است التهاب ریه روی دهد.

چه کسی مبتلا به پنومونی می شود؟

هر کسی می تواند به پنو مونی مبتلا شود. حتی افراد سالم هم ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. با این وجود جرم ها بیشتر به ایجاد عفونت در افراد با نقص ایمنی که دفاع طبیعی بدن در آن ها کاهش یافته، تمایل دارند. افراد در سنین بسیار بالا و بسیار پایین (نوزادان و افراد مسن) ریه ها سیستم دفاعی ضعیف تری دارند و بنابراین پنومونی در سنین ابتدایی و انتهایی زندگی بیشتر دیده می شود. سایر مواردی که می تواند سیستم دفاعی ریه ها را تضعیف سازد شامل، سیگار تنباکو، عفونت های ویروسی که راه های تنفسی را در گیر می کند (مانند سرماخوردگی معمولی) و سایر عفونت های ویروسی مانند HIV بعضی دارو ها هم باعث تضعیف سیستم ایمنی و بیماری های جدی می شوند مانند داروهایی که در درمان سرطان کاربرد دارند . عمل جراحی هم می تواند باعث آسیب پذیر شدن افراد شود. به همین علت است که پنومونی در بیمارانی که قبلاً به دلایل دیگر در بیمارستان بستری بوده اند پیشرفت می کند.

چگونه متوجه شویم مبتلا به پنومونی بوده ایم؟

اگر فردی به پنومونی مبتلا شده باشد بطور حتم علایمی از بیماری را داشته اما به علت تشابه علایم با سایر بیماری ها ممکن است با آنها اشتباه گردد. علایم شایع عبارتند از

سرفه که گاهی اوقات همراه با خلط زرد، سبز یا به همراه رگه های خونی می باشد.

• تنگی نفس
• درد قفسه سینه، که با نفس کشیدن تشدید می شود
• تب
• لرزهای گهگاهی
• کاهش اشتها
• ضعف

پزشک چگونه پنومونی را تشخیص می دهد؟

همانطوری که پزشک سؤالاتی درباره علایم بیماری از شما می پرسد، ممکن است با سمع نواحی گرفتار در ریه ها توسط گوشی پزشکی قادر به شنیدن صداهایی غیر طبیعی باشد. بیماری به سادگی تشخیص داده نمیشود، با وجود این، معمولاً در عکس ساده قفسه سینه بیماری تأ یید می شود.

درمان پنومونی چگونه است؟

درمان اصلی پنو مونی آنتی بیوتیک می باشد. بیشتر افراد با استراحت در منزل حال عمومی بهتری پیدا می کنند، اما افراد با بیماری شدیدتر باید در بیمارستان بستری شوند تا سطح اکسیژن خون آنها تحت نظر باشد و مایعات بصورت سرم به آنها تجویز گردد. با وجود اینکه بیشتر افراد حال عمومی بهتری پیدا می کنند، اگر بیماری بسیار شدید باشد، حتی با بهترین شیوه درمان ممکن است منجر به مرگ بیمار شود.

در صورت ابتلا به پنومونی چه کنیم؟

داروهایی راکه پزشکتان تجویز می کند، به موقع مصرف نمایید و دوره درمانی آنتی بیوتیک را تمام کنید. اگر با درمان بهتر نشدید، بخصوص اگر تب شما قطع نشد یا نفس کشیدن برایتان مشکل شد، مجدداٌ با پزشک خود تماس بگیرید. شما ممکن است در اتاقی مجهز به مرطوب کننده ای که رطوبت هوا را افزایش می دهد و ریه های آزرده راتسکین می بخشد، آرامش بیشتری داشته باشید. استراحت کافی داشته باشید.

در عرض چه مدتی علایم تخفیف می یابد؟

بیشتر علایم مانند درد قفسه سینه وتب، در عرض چند روز تخفیف می یابد. سرفه معمولاً 2تا 3 هفته طول می کشد تا برطرف شود، ولی خستگی و ضعف ممکن است ماه ها زمان برد تا بطور کامل برطرف گردد. اگر علایم شما در حد انتظار بهبود نیافت و یا چنانچه بیماری عود کرد با مراجعه به پزشک بررسی بیشتری در خصوص یافتن علتی که باعث افزایش ریسک پنومونی در شما گشته است انجام می پذیرد.

پیشگیری

جرم های مسبب پنومونی بسیارشایع هستند و پیشگیری از آن ها دشوار می باشد. با این وجود پیشگیری از اعمالی که به سیستم دفاعی ریه ها آسیب می رساند می تواند کمک کننده باشد (مثل قطع سیگار). واکسن می تواند از ابتلا به برخی انواع پنومونی جلوگیری نماید. بیشتر کشورها توصیه به واکسیناسیون در افراد در معرض خطر می کنند (افراد مسن). واکسن هایی که بیشتر توصیه به آن ها شده است آنفولانزا و پنوموکوک می باشد.