به مناسبت هفته سلامت روان، روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت استان بوشهر گفت‌وگویی با دکتر سعید گران‌پی، متخصص اعصاب و روان، رئیس بهداشت و درمان صنعت نفت استان بوشهر، رئیس شورای تخصصی سلامت روان صنعت نفت و رئیس پدافند غیرعامل در امور بهداشت و درمان منطقه پارس انجام داده است. دکتر گران‌پی در این گفت‌وگو ضمن مرور تاریخچه روز جهانی سلامت روان، بر نقش حیاتی سلامت روان در تاب‌آوری صنعت نفت در برابر بحران‌ها تأکید کرد و از ضرورت آموزش، همکاری بین‌بخشی و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر سخن گفت.
دکتر گران‌پی در ابتدا درباره تاریخچه روز جهانی سلامت روان گفت:
اولین بار در ۱۰ اکتبر ۱۹۹۲، فدراسیون جهانی بهداشت روان این روز را با هدف آموزش عمومی درباره مسائل سلامت روان تعیین کرد. از سال ۱۹۹۴ نیز هر ساله شعاری متناسب با شرایط جهانی در این روز اعلام می‌شود. نخستین شعار آن سال "بهبود کیفیت خدمات بهداشت و روان در سراسر جهان" بود. از آن زمان تا امروز، شعار هر سال نقشه راه دولت‌ها و نهادهای سلامت برای ارتقای سلامت روان را مشخص می‌کند.
وی افزود: با توجه به بحران‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و جنگ در برخی مناطق جهان، شعار امسال «دسترسی به خدمات سلامت روان در بحران‌ها و شرایط اضطراری؛ یک اولویت همگانی» انتخاب شده است. در ایران نیز این مناسبت به صورت «هفته سلامت روان» از ۱۸ تا ۲۴ مهر برگزار می‌شود و هدف آن ارتقای آگاهی عمومی و اصلاح نگرش جامعه نسبت به موضوع سلامت روان است.
وی در ادامه با اشاره به مسئولیت خود در شورای تخصصی سلامت روان صنعت نفت و پدافند غیرعامل گفت:
سلامت روان تنها یک مسئله فردی نیست؛ بلکه سرمایه‌ای جمعی برای افزایش تاب‌آوری ملی و سازمانی است. در صنعت نفت، که ذاتاً با بحران‌های صنعتی و محیطی روبه‌روست، آمادگی روانی کارکنان برای مقابله با بحران‌ها همان‌قدر اهمیت دارد که ایمنی تجهیزات. توجه جدی به سلامت روان باعث می‌شود بازگشت به شرایط عادی پس از بحران سریع‌تر، پایدارتر و کم‌هزینه‌تر انجام گیرد.
در خصوص روز نخست هفته سلامت روان با عنوان «آمادگی سازمان‌یافته پیش از بحران، تاب‌آوری پایدار»، دکتر گران‌پی اظهار داشت:
پدافند غیرعامل یعنی پیشگیری هوشمندانه. ما در حوزه بهداشت و درمان صنعت نفت منطقه پارس برنامه‌هایی چون برگزاری مانورهای روانی–اجتماعی، آموزش کارکنان و تشکیل تیم‌های مداخله در بحران پیش از وقوع حادثه را در دستور کار داریم. این اقدامات به ایجاد آمادگی روانی و تاب‌آوری پایدار کمک می‌کند. البته کمبود نیروی انسانی متخصص در این حوزه از چالش‌های جدی ماست که امیدواریم با همکاری مدیران صنعت برطرف شود. آموزش مدیران درباره اهمیت سلامت روان در مدیریت شرایط اضطراری نیز از اولویت‌های مهم ماست.
او درباره شعار روز دوم با عنوان «همکاری بین‌بخشی، کلید مدیریت بحران» گفت:
هیچ سازمانی به تنهایی قادر به مهار بحران‌ها نیست. در پدافند غیرعامل بهداشت و درمان منطقه پارس، همکاری گسترده‌ای با هلال احمر، دانشگاه‌های علوم پزشکی بوشهر و شیراز، اورژانس و نهادهای محلی داریم. این همکاری‌ها منجر به هم‌افزایی توان و امکانات و افزایش چندبرابری ظرفیت پاسخگویی به بحران‌ها شده است. همچنین آموزش مهارت‌های مدیریت استرس و تاب‌آوری در کارکنان و جامعه پیرامونی از اقدامات کلیدی در این زمینه است.
دکتر گران‌پی در ادامه با اشاره به محور روز سوم «سواد سلامت روان و روایت رسانه در بحران» افزود:
رسانه‌ها نقش دوگانه‌ای دارند؛ می‌توانند به ترمیم روان جامعه کمک کنند یا اضطراب عمومی را افزایش دهند. روایت علمی، دقیق و مسئولانه در بحران‌ها حیاتی است. ما بر آموزش خبرنگاران و تولید محتوای درست در حوزه سلامت روان تأکید داریم تا رسانه‌ها به‌جای ایجاد نگرانی، زمینه آرامش و تاب‌آوری جامعه را فراهم کنند. حتی شیوه انعکاس اخبار می‌تواند بر میزان اضطراب جامعه تأثیر مستقیم بگذارد.
وی درباره روز چهارم هفته سلامت روان با محور «از تجربه بحران تا افق التیام» گفت:
تجربه‌های گذشته، به‌ویژه حوادث صنعتی، درس‌های ارزشمندی برای ما داشته‌اند. بر همین اساس، پروتکل‌های جدیدی طراحی شده تا کارکنان آسیب‌دیده تنها نمانند و از حمایت روانی و اجتماعی سازمان برخوردار باشند. حس حمایت روانی از سوی مدیران نقش بزرگی در کاهش استرس کارکنان و تسریع بهبودی روانی و جسمی آنان دارد.
در خصوص محور روز پنجم «دسترسی به خدمات سلامت روانی–اجتماعی در بحران»، رئیس بهداشت و درمان صنعت نفت استان بوشهر گفت:
در مناطق عملیاتی دورافتاده، ارائه خدمات مشاوره تلفنی و آنلاین از مؤثرترین روش‌هاست. همچنین تیم‌های سیار روان‌شناسی و مشاوره به‌طور مستمر به کارکنان و خانواده‌های آنان خدمات ارائه می‌دهند. با این حال، کمبود نیروی انسانی متخصص همچنان یکی از چالش‌های اصلی در این حوزه است و اصلاح ساختاری از سوی مدیران ارشد صنعت برای تقویت این بخش ضروری است.
او در ادامه با اشاره به روز ششم با عنوان «حمایت ویژه از گروه‌های آسیب‌پذیر» اظهار داشت:
کودکان، سالمندان، زنان سرپرست خانوار و کارکنانی که سابقه مشکلات روانی دارند از جمله گروه‌های آسیب‌پذیر محسوب می‌شوند. این افراد نیازمند برنامه‌های حمایتی خاص شامل مشاوره رایگان، جلسات گروهی و بسته‌های آموزشی هستند که باید به‌صورت هدفمند طراحی و اجرا شود.
در مورد آخرین محور هفته سلامت روان، یعنی «خانواده، پناهگاه امن در بحران»، دکتر گران‌پی تأکید کرد:
خانواده نخستین و مهم‌ترین سنگر حمایت روانی است. اگر اعضای خانواده مهارت‌های گفت‌وگو، همدلی و مدیریت استرس را یاد بگیرند، عبور از بحران‌ها آسان‌تر خواهد بود. خانواده منبع اصلی انرژی روانی کارکنان صنعت نفت است. متأسفانه سواد سلامت روان در جامعه در سطح مطلوبی نیست و به همین دلیل برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان و خانواده‌هایشان از اولویت‌های اساسی ما در ارتقای آمادگی برای مقابله با بحران‌هاست.
وی در پایان گفت:
سلامت روان یک فرایند مداوم است، نه یک مناسبت مقطعی. باید در تمام روزهای سال، نه فقط در هفته سلامت روان، به آموزش، پیشگیری و حمایت روانی توجه کنیم تا در برابر بحران‌ها تاب‌آورتر و مقاوم‌تر باشیم.