روز جهانی بیماری های مشترک انسان و حیوان

دکتر بضعت امیری متخصص بیماری های عفونی و گرمسیری بهداشت و درمان شمال شرق و استادیار گروه بیماری های عفونی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد واحد علوم پزشکی با توجه به فرارسیدن روز جهانی بیماری های مشترک انسان و حیوان گفت: 

بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوانات « زئونوز ها » به بیماری های عفونی گفته می شود که بین جانوران و انسان به صورت طبیعی قابل انتقال هستند.

شعار روز جهانی بیماری های مشترک انسان و  حیوانات، « یک جهان، یک سلامت در آینده، با هم برای پیشگیری از بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان » است. (One World, One Health, One Future Preventing  Zoonses Together)            

 وی در ادامه گفت:

از مهمترین بیماری های مشترک بین انسان و حیوان در کشور ما می توان به تب مالت « بروسلوز»، سالک، هاری، سیاه زخم، کیست هیداتیک، لپتوسپیروز و تب خونریزی دهنده کریمه کنگو اشاره کرد. به دلایل مختلف، خطر ورود عواملی مانند جنون گاوی و آنفلوانزای پرندگان و ... را نیز نباید نادیده گرفت. بر اساس گزارش های سازمان بهداشت جهانی از میان عوامل بیماری زای عفونی، 60 درصد از حیوانات به انسان منتقل می شوند و از میان 156 بیماری نوپدید شناخته شده در انسان، 75 درصد آن از بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان هستند. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری ها، رعایت بهداشت شخصی، پرهیز از تماس با حیوانات آلوده اهلی و وحشی و واکسیناسیون حیوانات اهلی و مصرف فرآورده های دامی سالم توصیه می شود.

با توجه به اهمیت این بیماری ها، در ادامه به چند نمونه از مهمترین بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان در کشورمان اشاره می شود.

برای مثال تب مالت از بیماری های عفونی باکتریایی شایع در کشور است که مهمترین راه ابتلای به آن استفاده از فراورده های لبنی غیر پاستوریزه و غیر بهداشتی و تماس با دام ها است. 19972 مورد « میزان بروز بیست و سه در صد هزار نفر» در سال 1403 در کشور شناسایی شده است که بیشترین موارد در استان های خراسان رضوی و آذربایجان غربی و شرقی و اردبیل گزارش شده است. پیشگیری از ابتلا به این بیماری علاوه بر مصرف فراورده های لبنی پاستوریزه و استفاده از فراورده های دامی مورد تایید سازمان دامپزشکی، واکسیناسیون دام ها بر علیه بروسلوز در دام توسط دامداران است.

تب خونریزی دهنده کریمه کنگو «CCHF» ، از عفونت های ویروسی در کشور است که از طریق گزش کنه یا ذبح غیر بهداشتی دام و قطعه قطعه کردن گوشت یا تماس با ترشحات و خون بیمار مبتلا اتفاق می افتد. در سال گذشته 79 مورد تشخیص داده شده و 5 مورد از آن ها منجر به مرگ شده است.

حیوان گزیدگی از آسیب های جدی است که منجر به بیماری هاری می شود. در سال گذشته، 409 هزار و 221 مورد « میزان بروز 476 در صد هزار نفر» در کشور حیوان گزیدگی شناسایی شده است که برای اقدامات پیشگیری از جمله شست و شوی محل گزش و تزریق واکسن و سرم به واحدهای مراقبت و پیشگیری از هاری مراجعه کرده اند.

لشمانیوز پوستی « سالک»، از طریق گزش پشه خاکی منتقل می شود و در 19 استان کشور بومی است. 8267 مورد « میزان بروز 10 در صد هزار نفر » در سال 1403، گزارش شده اند. بیشترین موارد از استان های اصفهان، خراسان رضوی و فارس گزارش شده است.

دکتر بضعت امیری در آخر افزود:

لپتوسپیروز عفونت باکتریایی است که مخزن اصلی آن موش ها و سایر حیوانات هستند. این بیماری در کشاورزان به ویژه شالیکاران شایع و موارد مبتلا از طریق تماس پوست با آب آلوده « شست و شوی دست و صورت یا قدم زدن در آب و یا شنا »  یا مصرف آن یا تماس پوست با خاک آلوده است. موارد مبتلا در سال گذشته، 706 مورد شناسایی شده است که بیشترین موارد از استان های گیلان، مازندران و گلستان و خوزستان گزارش شده است. رعایت نکات بهداشتی در هنگام تماس با آب و مصرف آن در پیشگیری از این بیماری بسیار مهم و ضروری است.