سطح هورمون
پوکی استخوان در افرادی که مقدار بیش از حد یا خیلی کم از هورمونهای خاصی در بدنشان وجود دارد شایعتر است. مانند:
- هورمونهای جنسی. کاهش سطح هورمون جنسی منجر به تضعیف استخوان میشود.کاهش سطح استروژن در زنان در یائسگی یکی از مهمترین عوامل خطر در بروز پوکی استخوان است.
سطح تستوسترون در مردان با افزایش سن به تدریج کاهش می یابد. درمان سرطان پروستات که باعث کاهش سطح تستوسترون در مردان و درمان سرطان سینه که باعث کاهش سطح استروژن در خانم ها می شود، احتمالاً باعث افزایش سرعت از بین رفتن استخوان می شود.
- مشکلات تیروئید. هورمون بیش از حد تیروئید می تواند باعث از بین رفتن استخوان شود. اگر تیروئید شما پرکار است یا اگر داروی هورمون تیروئید برای درمان تیروئید کمکار استفاده کنید، این مشکل ممکن است برای شما پیش بیاید.
- غدد دیگر. پوکی استخوان همچنین با پرکاری غدد پاراتیروئید و فوق کلیوی همراه بوده است.
فاکتورهای غذایی
پوکی استخوان در افراد زیر با احتمال بیشتری وجود دارد:
- مصرف کم کلسیم. کمبود مادام العمر کلسیم در ایجاد پوکی استخوان نقش دارد. کمبود کلسیم باعث کاهش تراکم استخوان، تخریب زودرس استخوان و افزایش خطر شکستگی می شود.
- اختلالات غذا خوردن محدود کردن شدید مصرف مواد غذایی و کمبود وزن باعث ضعف استخوان در زنان و مردان می شود.
- جراحی دستگاه گوارش. جراحی برای کاهش اندازه معده یا از بین بردن بخشی از روده، میزان سطح موجود برای جذب مواد مغذی از جمله کلسیم را محدود می کند. این جراحی ها شامل مواردی هستند که برای کاهش وزن و سایر اختلالات دستگاه گوارش به شما کمک می کنند.
استروئیدها و سایر داروها
استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئید خوراکی یا تزریقی مانند پردنیزون و کورتیزون با روند بازسازی استخوان تداخل دارد. پوکی استخوان همچنین با داروهای مورد استفاده در مبارزه یا جلوگیری از بیماریهای زیر همراه بوده است:
شرایط پزشکی
خطر پوکی استخوان در افرادی که مشکلات پزشکی خاصی دارند از جمله موارد زیر بیشتر است:
- بیماری سلیاک
- بیماری التهابی روده
- بیماری کبد یا کلیه
- سرطان
- لوپوس
- مولتیپل میلوما
- روماتیسم مفصلی
انتخاب سبک زندگی
برخی از عادات بد می تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد. مثالها عبارتند از:
- زندگی کم تحرک. خطر ابتلا به پوکی استخوان در افرادی که زمان زیادی مینشینند بیشتر از افرادی است که فعال تر هستند. هر نوع ورزش با تحمل وزن که باعث بهبود تعادل و وضعیت خوب بدن می شود برای استخوان های شما مفید است، به خصوص راه رفتن، دویدن، پریدن، رقصیدن و وزنه برداری.
- مصرف زیاد الکل. مصرف منظم بیش از دو نوشیدنی الکلی در روز خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.
- مصرف دخانیات. نقش دقیق دخانیات در پوکی استخوان مشخص نیست، اما نشان داده شده است که مصرف دخانیات به ضعف استخوان ها کمک می کند.
عوارض پوکی استخوان
شکستگی استخوان ها، به ویژه در ستون فقرات یا لگن، جدی ترین عارضه پوکی استخوان است. شکستگی های لگن اغلب در اثر افتادن ایجاد می شود و می تواند منجر به ناتوانی و حتی افزایش خطر مرگ در سال اول پس از آسیب شود.
در بعضی موارد، شکستگی ستون فقرات حتی بدون افتادن ممکن است رخ دهد. استخوانهایی که ستون فقرات شما (مهره ها) را تشکیل می دهند می توانند تا حد خرد شدن ضعیف شوند و این می تواند منجر به کمردرد، کاهش قد و حالت خمیده به سمت جلو شود.
پیشگیری از پوکی استخوان
تغذیه مناسب و ورزش منظم برای سالم نگه داشتن استخوانهای شما در طول زندگی ضروری است.
پروتئین
پروتئین یکی از بلوکهای ساختمان استخوان است. با این حال، شواهد متضادی در مورد تأثیر جذب پروتئین در تراکم استخوان وجود دارد.
بیشتر افراد پروتئین زیادی را از طریق رژیم غذایی خود دریافت می کنند، اما برخی از آنها نه. اگر رژیم غذایی گیاهخواران و افراد وگان منابع مناسب مانند سویا، آجیل، حبوبات، دانه برای گیاهخواران و وگانها و لبنیات و تخم مرغ برای گیاهخواران باشد می توانند پروتئین کافی را دریافت کنند.
وزن بدن
کمبود وزن احتمال تخریب و شکستگی استخوان را افزایش می دهد. در حال حاضر ثابت شده است که اضافه وزن خطر شکستگی در بازو و مچ شما را افزایش می دهد. به همین دلیل حفظ وزن مناسب بدن برای سلامتی بدن و نیز استخوانها لازم است.
کلسیم
زنان و مردان بین ۱۸ تا ۵۰ سال نیاز به ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم در روز دارند. این مقدار روزانه وقتی زنان ۵۰ ساله و مردان ۷۰ ساله می شوند، به ۱۲۰۰ میلی گرم افزایش پیدا میکند.
منابع خوب کلسیم عبارتند از:
- محصولات لبنی کم چرب
- سبزیجات برگی سبز تیره
- کنسرو ماهی قزل آلا یا ساردین با استخوان
- محصولات سویا مانند توفو
- غلات غنی از کلسیم و آب پرتقال
اگر دریافت مقدار کافی کلسیم از رژیم غذایی برایتان مشکل است، مصرف مکمل های کلسیم را در نظر بگیرید. با این حال، کلسیم بیش از حد با ایجاد سنگ کلیه مرتبط است. اگرچه هنوز مشخص نیست، اما برخی از متخصصان معتقدند که کلسیم بیش از حد به ویژه در مکمل ها می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد.
توصیه می شود که کل کلسیم دریافتی از طریق مکمل ها و رژیم های غذایی ترکیبی، نباید بیش از ۲۰۰۰ میلی گرم در روز برای افراد بالاتر از ۵۰ سال باشد.
ویتامین دی (D)
ویتامین دی توانایی بدن در جذب کلسیم را افزایش میدهد و سلامت استخوان را از راه های دیگر نیز بهبود می بخشد. افراد می توانند مقداری از ویتامین D خود را از طریق نور خورشید دریافت کنند، اما اگر خانه نشینید، اگر در یک عرض جغرافیایی زیاد زندگی می کنید یا اگر مرتباً از ضد آفتاب استفاده می کنید یا از خورشید دوری می کنید ممکن است منبع خوبی نباشد .
برای دریافت ویتامین D کافی برای حفظ سلامتی استخوان، توصیه می شود بزرگسالان در سنین ۵۱ تا ۷۰ سال ۶۰۰ واحد بین المللی (IU) و ۸۰۰ IU روزانه بعد از سن ۷۰ سالگی از طریق غذا یا مکمل دریافت کنند.
افراد بدون منابع دیگر ویتامین D و دارای محدودیت قرار گیری در معرض آفتاب ممکن است به یک مکمل نیاز داشته باشند. بیشتر محصولات مولتی ویتامین حاوی ۶۰۰ تا ۸۰۰ IU ویتامین D هستند.تا ۴۰۰۰ IU ویتامین D در روز برای اکثر افراد بی خطر است.
ورزش
ورزش می تواند به شما در ساخت استخوان های قوی و کند شدن روند تخریب استخوانی کمک کند. ورزش بدون توجه به زمان شروع برای استخوانهای شما مفید خواهد بود، اما اگر در سن جوانی به طور مرتب ورزش کنید و به ورزش خود ادامه دهید بیشترین حد این مزایا را خواهید داشت.
ترکیب تمرین های قدرتی را با تمرینات تحمل وزن و تعادلی انجام دهید.تمرین قدرتی به تقویت عضلات و استخوان در بازوها و ستون فقرات شما کمک می کند. تمرینات تحمل وزن مانند پیاده روی، آهسته دویدن، دویدن، بالا رفتن از پله ها، پرش از طناب، اسکی و ورزش هایی با فشار عمدتا بر استخوان های پاها، لگن و ستون فقرات شما تأثیر می گذارند. تمرینات تعادل مانند تای چی می تواند خطر افتادن شما را بخصوص با پیرتر شدن کاهش دهد.
شنا، دوچرخه سواری و ورزش با دستگاههایی مانند الیپتیکال می توانند یک تمرین قلبی عروقی خوب باشند اما سلامت استخوان ها را بهبود نمی بخشند.
تشخیص پوکی استخوان
تراکم استخوان شما را می توان با دستگاهی که از مقدار کم اشعه X استفاده می کند، و با تعیین میزان ماده معدنی در استخوان های شما اندازه گیری کرد. در طول این آزمایش بدون درد، در حالی که روی یک میز نرم قرار دارید یک اسکنر از بدن شما عبور می کند. در بیشتر موارد فقط چند استخوان در لگن و ستون فقرات بررسی می شوند.
درمان پوکی استخوان
توصیه های درمانی غالباً براساس تخمین خطر احتمال شکستن استخوان در ۱۰ سال آینده با استفاده از اطلاعاتی مانند آزمایش تراکم استخوان انجام می شود. اگر خطر شما زیاد نیست، ممکن است درمان شامل دارو نباشد و در عوض ممکن است بر اصلاح عوامل خطر افتادن و تخریب استخوانی متمرکز شود.
بیو فسفونات ها
برای آقایان و خانمهایی که بیشتر در معرض خطر شکستگی قرار دارند، بیشترین تجویز داروهای پوکی استخوان بیس فسفوناتها هستند. مثالها عبارتند از:
- Alendronate (Binosto, Fosamax)
- Risedronate (Actonel, Atelvia)
- Ibandronate (Boniva)
- Zoledronic acid (Reclast, Zometa)
عوارض جانبی شامل تهوع، دل درد و علائمی مانند سوزش سر دل است. اگر دارو به درستی مصرف شود، این موارد کمتر رخ می دهند.
اشکال داخل وریدی بیس فسفوناتها باعث ناراحتی معده نمی شوند اما می توانند تا سه روز تب، سردرد و دردهای عضلانی دهند. شاید برنامه ریزی یک تزریق سه ماهه یا سالانه آسانتر از یادآوری مصرف قرص هفتگی یا ماهانه باشد، اما انجام این کار می تواند پرهزینه تر باشد.
داروهای آنتی بادی مونوکلونال
در مقایسه با بیس فسفوناتها، دنوزوماب (Prolia, Xgeva) نتایج تراکم استخوانی مشابه یا بهتری ایجاد می کند و احتمال بروز انواع شکستگی ها را کاهش می دهد. دنوزوماب از طریق یک شات زیر پوستی هر شش ماه تجویز می شود.
اگر denosumab مصرف می کنید، ممکن است مجبور شوید این کار را تا پایان عمر ادامه دهید. تحقیقات اخیر نشان می دهد که احتمال وجود شکستگی ستون فقرات پس از قطع دارو بسیار زیاد میشود.
یک عارضه بسیار نادر از بیس فسفوناتها و دنوزوماب شکستگی یا ترک خوردگی در وسط استخوان ران است.
دومین عارضه نادر، تأخیر در بهبودی فک (استئونکروز استخوان فک) است. این مورد می تواند بعد از انجام یک روش تهاجمی در دندان پزشکی مانند از کشیدن دندان ایجاد شود.
قبل از شروع این داروها باید معاینه دندانپزشکی انجام دهید و همچنین باید به خوبی از دندان خود مراقبت کرده و مرتباً در هنگام استفاده از آنها به دندانپزشک خود مراجعه کنید. اطمینان حاصل کنید که دندانپزشک شما می داند که شما این داروها را مصرف می کنید.
هورمون درمانی
استروژن به ویژه هنگامی که بلافاصله پس از یائسگی شروع شود، می تواند به حفظ تراکم استخوان کمک کند. اما، استروژن درمانی می تواند خطر لخته شدن خون، سرطان آندومتر، سرطان پستان و احتمالاً بیماری قلبی را افزایش دهد. بنابراین استروژن به طور معمول برای سلامتی استخوان در خانم های جوان تر یا در زنانی که علائم یائسگی آنها نیز به درمان نیاز دارد استفاده می شود.
رالوکسیفن (Evista) اثرات مفید استروژن بر تراکم استخوان در زنان یائسه را بدون داشتن برخی از خطرات مرتبط با استروژن، تقلید می کند. مصرف این دارو می تواند خطر برخی از انواع سرطان پستان را کاهش دهد.
گرگرفتگی یک عارضه جانبی رایج آن است. رالوکسیفن همچنین ممکن است خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.
در مردان پوکی استخوان ممکن است با کاهش تدریجی وابسته به سن در سطح تستوسترون مرتبط باشد. درمان جایگزینی تستوسترون می تواند به بهبود علائم کمبود تستوسترون کمک کند، اما داروهای پوکی استخوان در مردان برای درمان پوکی استخوان بهتر مطالعه شده اند و بنابراین به تنهایی یا علاوه بر تستوسترون توصیه می شود.
داروهای استخوان ساز
• تری پاراتاید. (Forteo) این داروی قدرتمند شبیه هورمون پاراتیروئید است و رشد استخوانی جدید را تحریک می کند. با تزریق روزانه زیر پوستی تجویز می شود. پس از دو سال درمان با teriparatide، یک داروی پوکی استخوان دیگر برای حفظ رشد استخوان جدید تجویز می شود.
• Abaloparatid .(Tymlos)داروی دیگری مشابه هورمون پاراتیروئید است. شما می توانید آن را برای تنها دو سال مصرف کنید و بعد از آن با یک داروی پوکی استخوان دیگر درمان را ادامه دهید.