اعتیاد یک مساله فردی نیست و می تواند جامعه را به تباهی بکشاند لذا همگان تک به تک در خصوص این ادامه مبارزه سهم و وظیفه ای داریم.
ماده مخدر NARCOTIC نام عمومی برای انواع متنوعی از داروها ،سایکو اکتیو ها و ترکیبات طبیعی و سنتی است که خاصیت تسکین دهنده و سرخوش کننده دارند و بدلیل ایجاد وابستگی جزء عوامل اعتیاد آور طبقه بندی می شوند.اعتیاد نوعی بیماری مغزی مزمن ، پیشرونده و عود کننده و گاهی برگشت ناپذیر است که باعث بوجود آمدن پیامدهای غیر قابل جبران جسمی و روانی و اجتماعی برای خود فرد و اطرافیان می شود.از مواد بسیار اعتیاد آور می توان به هرویین ،الکل،کوکایین ،بابیتوراتها و نیکوتین موجود در تنباکو نام اشاره کرد.کشورهای جهان به عناوین مختلف درگیر مبارزه با ورود و قاچاق و ارائه و مصرف این مواد هستند.بزرگترین تولید کننده مواد مخدر جهان افغانستان است و بدلیل همسایگی با کشور ما تهدیدی مضاعف را بر ما اعمال می کند.در نیمه نخست سال 1400 حدود 2490 نفر در اثر عوارض زیانبار مصرف مواد مخدر در ایران جان باختند که نسبت به گذشته حدود6.5 درصد افزایش یافته بود.
هر سال تعداد بیشتری از افراد در سراسر جهان به جمع استفاده کنندگان این مواد می پیوندند و با پیوستن به این جمع کم کم اثرات مخرب آن در طول زمان بر جامعه مشهود می گردد که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد: بیکاری ؛فقر، از هم پاشیدگی خانواده ها، نیمه کاره ماندن تحصیل و کار و آموزش ،محرومیت فرزندان از داشتن کانون خانواده ؛طرد شدن از اجتماع ، بیماری و در آخر مرگ.در سال 1987 با هدف افزایش آگاهی جوامع از مواد مخدر و مبارزه با آن ، 26 ژوئن برابر پنجم تیر ماه به نام " روز جهانی مبارزه با مواد مخدر " نام گذاری شد و هرسال با شعار و THEME جدید و تشکیل کمپین های مربوطه برگزار می شود.در سال 2022 نیز " پرداختن به چالش های مواد مخدر در حوزه سلامت و بحران های بشری" تم منتشر شده از سوی UNODC (UNITED NATIONS OFFICE ON DRUGS AND CRIME) است که با توجه به بحرانهای اخیر مربوط به پاندمی COVID19 ، جنگ اوکراین و روسیه ،کمبود مواد غذایی و مشکلات افغانستان نام گذاری شده است و با کمپین " CARE IN CRISES" (مراقبت در بحران) خواستار همیاری تمام جوامع بشری برای مبارزه همه جانبه با این مساله است.متاسفانه همان طور که عزم بیشتر کشورهای جهان بر مبارزه با مواد مخدر استوار است ؛در مقابل هستند باندهای قدرتمندی که تمام تلاششان در قاچاق و ارائه این مواد است و مبارزه را سخت تر می کند و همت مضاعفی می طلبد.در ایران نیز شعار " کرامت انسانی –همکاری بین المللی- نه به اعتیاد " برای این روز در سال1401 انتخاب شده است. همانند بیشتر مسائل مطرح در حوزه سلامت ؛بهترین راه مبارزه با این بلای خانمان برانداز ،پیشگیری است و اساس پیشگیری ،آموزش و ایجاد تغییر رفتار صحیح می باشد.
در ایران و البته بیشتر کشور های جهان فعالیتهای ذیل برای پیشبرد اهداف این مبارزه انجام می شود:
-ارتقاء آموزش و دانش همگانی
-استفاده صحیح از رسانه ها و آگاهی دادن به مردم
-تبدیل تهدید فضای مجازی به فرصت برای ارائه آموزش ها
-توجه به افزایش آگاهی کودکان و نوجوانان از سنین پایین
-جلوگیری از دستیابی آسان به ماد مخدر
-جلوگیری از قاچاق این مواد که برعهده موسسات بالادستی جوامع است.
جهت نیل به اهداف این مبارزه ،هر فردی در هر شغل و موقعیتی که خود را موظف به نجات جوانان جامعه خود می داند ، می تواند با کمترین امکانات در دسترس در راستای این هدف گام بردارد.در حوزه سلامت – خصوصا پزشکی سلامت نگر(پزشکی خانواده) وظیفه ارائه دهندگان خدمت ،در ابتدا در ذهن داشتن اهمیت این موضوع و سپس همت گماردن به افزایش آگاهی مراجعین جوان و نوجوان و خانواده های آنها و مداخله به موقع و صحیح بمنظور هر چه کمتر آلوده شدن عزیزانمان با این مواد است.تیم سلامت خانواده با داشتن جمعیت تحت پوشش مشخص و شناخت کافی از این جمعیت ،پتانسیل این را دارد که با ارائه خدمات پزشکی و آموزشی مناسب ، در مراجعین خود ایجاد اعتماد و اطمینان کند و در موارد بروز خطرات مرتبط با مواد مخدر درخانوار ها،در موقع مناسب وارد عمل شود.در روند ارائه آموزش به خانواده ها لازم است که تیم سلامت خانواده منابع معتبر و استانداردی در اختیار داشته باشند و خود نیز جهت ارتقاء سطح دانش در آموزش های مداوم شرکت کنند .
دکتر مریم احضار مسئول تیم سلامت خانواده تبریز