به مناسبت هفته جهانی شیر مادر : توانمندسازی والدین ، تقویت تغذیه با شیرمادر ، حال و آینده

به گزارش پایگاه روابط عمومی بهداشت و درمان صنعت نفت گچساران ؛ از سال ۱۹۹۰ میلادی تاکنون ، یکم تا هفتم آگوست (دهم تا شانزدهم مردادماه) توسط سازمان جهانی بهداشت ، یونیسف و نهادهای دیگر ، به منظور تشویق و حمایت مادران و خانواده‌ها ، هفته جهانی تغذیه با شیر مادر نامیده شده است . 

هفته جهانی تغذیه با شیرمادر فرصت مناسبی برای بسیج اطلاع رسانی و ارتقاء آگاهی های عموم در زمینه تغذیه شیرخواران با شیر مادر و تقویت فعالیت های این برنامه در طول سال را فراهم می کند . 

سازمان جهانی بهداشت (WHO) تغذیه انحصاری با شیر مادر را تا شش ماهگی برای تضمین سلامت و رشد جسمی و ذهنی نوزاد توصیه کرده است . پس از شش ماهگی نیز شیر مادر باید همراه با غذاهای مکمل و غذاهای عادی ، تا دوسالگی ادامه یابد . این سازمان شروع شیردهی را یک‌ساعت نخستین تولد توصیه کرده است .

دو سال اول زندگی کودک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و تغذیه مناسب در این دوران علاوه بر کاهش میزان مرگ و میر ، خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را نیز کاهش داده و در رشد کلی موثر است .

سازمان بهداشت جهانی به تمام افراد اجتماع توصیه می‌کند ، مادران را همه جا و در هر زمان به شیردهی تشویق کنند ، شیر مادر حاوی تمام مواد مورد نیاز بدن نوزاد است و باید در اولین ساعت تولد ، نوزاد از شیر مادر تغذیه شود .

در حالی که امروزه تمام کارشناسان از ارزش و اهمیت شیر مادر صحبت می‏‌کنند ، بسیاری از زنان به بهانه‏‌های مختلف از شیر دادن به نوزاد خودداری می‏‌کنند که معمولا از مضرات اقدام خود بی‏‌اطلاع هستند .

در بسیاری از آیات و روایات وارده در دین اسلام و در میان متون فقهی ، بر اهمیت شیر مادر و حتی بر طول مدت شیردهی تاکید فراوان شده است . خداوند در سوره بقره ، آیه 233 فرموده است : مادران ، فرزندان خویش را دو سال تمام شیر دهند ، برای کسی که می‏خواهد شیر دادن را کامل کند . 

در حدیثی از پیامبر بزرگوار اسلام (ص) نیز آمده است "لَیسَ لِلصَّبِیِّ لَبَنٌ خَیرٌ مِن لَبَنِ اُمِّهِ: برای کودک ، شیری بهتر از شیر مادرش نیست ."

در سال۱۹۹۰ سیاست‌گزاران یونیسف و سازمان بهداشت جهانی ، با همکاری دو کشور امریکا و سوئد ، از ۷ تا ۱۰ مرداد جلسه‌ای را در محلی به نام سپدال دگلی اینوچنتی ایتالیا برگزار کردند تا برای تغذیه نوزاد با شیر مادر اصول و استانداردهای جهانی تنظیم کنند . نتیجه این گردهمایی صدور اعلامیه‌ای بود که به نام محل برگزاری این گردهمایی ، به «اعلامیه اینوچنتی» مشهور است و هر سال در سالگرد تصویب این اعلامیه با انتخاب یک شعار برای بالا بردن آگاهی همگان درباره اهمیت تغذیه با شیر مادر و ترویج آن در سراسر جهان تلاش می‌شود . برای نمونه شعار جهانی تغذیه با شیر مادر سال ۲۰۱۸ «تغذیه با شیر مادر : بنیاد زندگی» ، شعار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۷ «حمایت همه جانبه از مادران برای تداوم تغذیه با شیر مادر» و شعار هفته جهانی تغذیه با شیر مادر سال ۲۰۱۶ «پشتیبانی از مادران برای شیردهی در هر زمان و مکان» بود .

 در چند روز نخست پس از زایمان و پیش از تولید شیر رسیده (mature milk) ، آغوز یا کلستروم ترشح می گردد که شیر غلیظ و زرد رنگی است که نسبت به شیر رسیده پروتیین بیشتر و چربی و کربوهیدرات کمتری دارد . 

این ترکیب کاملا منطبق با نیاز بالای پروتیین در نوزاد در چند روز نخست تولد است و کلستروم نیز حاوی مواد مغذی فراوان و ایمونوگلوبین هایی است که نقش محافظتی در برابر عوامل عفونی دارند و در نتیجه به عنوان نخستین واکسن برای محافظت شیرخوار محسوب می شود . 

شیر مادر حاوی موادی است که احتمال ابتلای شیرخوار به بیماری عفونی را کاهش می دهد و در صورت ابتلا از شدت بیماری می کاهد. 

ترکیب شیر مادر متناسب با سن و رشد شیرخوار و در هر وعده شیردهی تغییر می کند به طوری که در ابتدا چربی شیر کمتر و آب آن بیشتر است پس در ابتدا تشنگی شیر خوار را برطرف می کند ، در آخر چربی آن بیشتر می شود و شیرخوار را سیر می کند . 

شیر مادر حاوی آنتی بیوتیک‌های طبیعی و  ضروری است و نوزاد را در مقابل انواع عفونت از جمله گاستریت (ورم معده) ، اسهال و ذات‌الریه محافظت می‌کند .

شیرمادر مهمترین عامل در افزایش ضریب هوشی نوزاد است .

تغذیه با شیر مادر احتمال بروز بیماری‌های عفونت تنفسی را در نوزاد کاهش می‌دهد .

تغذیه با شیر مادر احتمال چاقی و اضافه وزن در سال‌های بعدی زندگی را کاهش می‌دهد .

مهمترین نگرانی در مورد نوزادانی که پیش از موعد متولد می‌شوند ، رشد نکردن کامل مغز است . مطالعات جدید نشان می دهد تغذیه با شیر مادر تاثیر بسزایی در رشد نوزاد ، به ویژه نوزادانی زودرس ، دارد.

تغذیه با شیر مادر سبب بهبود توانایی های شناختی ، تعادل باکتری‌های روده ، بهبود سیستم گوارشی و کاهش تاثیر آلودگی هوا و آلودگی آرسنیک بر کودک می‌شود .

شیر مادر به دلیل ترکیبات ضد التهابی ، سیستم ایمنی بدن نوزاد را تقویت کرده و از بروز بیماری های خود ایمنی جلوگیری می‌کند .

شیردهی از مادران در برابر سرطان سینه و رحم ، دیابت و افسردگی پس از زایمان جلوگیری می‌کند .

مادران مبتلا به ام اسی که به مدت حداقل دو ماه نوزاد خود را شیر می‌دهند ، می‌توانند مطمئن باشند که تا شش ماه حمله ام‌اس نخواهند داشت .

شیردهی احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می دهد .

تنظیم هورمون ها ، جبران اضافه وزن ایجاد شده در دوران بارداری و کمک به کاهش وزن ، کاهش خونریزی ، بهبود سریعتر حال عمومی مادر ، بهبود افسردگی بعد از زایمان ، کمک به فاصله گذاری بین حاملگی ها ،  کاهش ریسک احتقان و کاهش ریسک التهاب (ماستیت)  از دیگر فواید شیردهی برای مادر است.

یکم تا هفتم آگوست (دهم تا شانزدهم مردادماه) به منظور تشویق و حمایت مادران و خانواده‌ها ، هفته جهانی تغذیه با شیر مادر نامیده شده است . شعار امسال "توانمندازی والدین ، فراهم کردن امکانات لازم برای شیردهی" در نظر گرفته شده است .