کشور ما نیز برای ایمنی و سلامت جامعه بر ضرورت تلاش همه جانبه برای جمع آوری و دفع اصولی و بهداشتی زباله های بیمارستانی تاکید دارد، به گونه ای که مجلس شورای اسلامی در سال 1383 مصوب کرد زباله های بیمارستانی، عفونی و شیمیایی که برای سلامت جامعه تهدید محسوب می شود، باید ایمن سازی و تحت شرایطی خاص دفع شوند.
در همین راستا بهداشت و درمان صنعت نفت شمال شرق اقدام به برگزاری کلاس آموزشی «آشنایی با قوانین و مقررات پسماندهای مراکز درمانی» کرد. حسین جهانشاهی کارشناس ارشد بهداشت محیط در این کلاس آموزشی به تشریح قوانین و نحوه جمع آوری پسماند مراکز بهداشتی درمانی پرداخت، که گزیده ای از آن را مرور می کنیم:
به تمامی پسماندهای عفونی و زیان آور ناشی از بیمارستان ها، مراکز بهداشتی درمانی، آزمایشگاه های تشخیص طبی و سایر مراکز مشابه که به دلیل بالا بودن حداقل یکی از خواص خطرناک از قبیل سمیت، بیماری زایی، قابلیت انفجار یا اشتعال، خورندگی و مشابه آن است و به مراقبت ویژه (مدیریت خاص) نیاز دارند، پسماندهای پزشکی ویژه گفته می شود.
انواع زباله بیمارستانی
زباله عادی (شبه خانگی)
زباله عفونی (تمام وسایل و مواد مصرفی بیماران عفونی)
فلزات سنگین (باطری ها، جیوه ترمومترها و...)
مواد رادیو اکتیو (پسماندهای بخش های رادیوگرافی و رادیولوژی و...)
مواد نوک تیز و برنده ( سرسوزن، کانتر و...)
مواد شیمیایی و دارویی (معرف های آزمایشگاهی، شربت ها، داروها و...)
روش های جمع آوری زباله ها
روش سنتی و عمومی بدون تفکیک
مزایا: فقط راحتی ظاهری کارکنان در دفع زباله
معایب: حجم بالایی از زباله آلوده می شود، بنابراین هزینه استریل کردن آنها بالاست، نسبت به کل زباله ها باید روش محاظتی بهداشتی را اعمال کرد که نیاز به نیروی انسانی، زمان و تجهیزات فراوانی دارد و امکان دفع زباله ها با کمک نیروهای بین بخشی امکان پذیر نمی شود.
روش بهداشتی و تفکیک در مبدا تولید
مزایا: می توان برای حجم کمی از زباله ها برنامه ویژه امحاء را پیش بینی کرد و در زمان جمع آوری و دفع امکان اعمال مدیریت بهتری وجود دارد.
نکاتی که باید در تفکیک بسته بندی و جمع آوری پسماندها رعایت کرد:
- کارکنان خدمات در بخش ها موظفند در ساعت مقرر و با رعایت موازین بهداشتی پسماندهای عفونی موجود در کیسه های زرد رنگ، پسماندهای شبه خانگی موجود را در کیسه آبی رنگ جمع آوری و پس از توزین و نصب برچسب مخصوص (نام بخش، نوع پسماند، تاریخ، وزن و نام جمع آوری کننده) پسماندها را در چرخهای مخصوص جمع آوری پسماند مستقر در ورودی بخش ها قرار دهند.
آمار مربوط به توزین زباله ها باید توسط خدمات بخش ها در فرم ارایه شده توسط بهداشت محیط ثبت و به صورت ماهانه به این واحد تحویل شود.
- خدمات بخش ها موظفند پس از تخلیه پسماندها، سطل ها و چرخهای زباله را با آب داغ 82 درجه به مدت 15 ثانیه شستشو و با محلول پرکارین (PPM 500) و یا وایتکس ( 40 سی سی در سطل 20 لیتری) ضدعفونی کنند.
- کیسه های زباله داخل سرویس های بهداشتی باید آبی / مشکی باشد.
- در صورت پاره شدن کیسه های زباله و یا نشت شیرابه از آنها باید آنها را در کیسه زباله دیگری با همان رنگ قرار داده و از ریزش زباله و یا نشت شیرابه جلوگیری کرد.
- در صورت مخلوط شدن پسماند عادی با یکی از پسماندهای عفونی، شیمیایی، رادیو اکتیو و نظایر آن خارج کردن آن ممنوع است.
- از فشرده کردن کیسه های زباله برای کاهش حجم آن ها خودداری شود.
- باز کردن درب S.B ها به علت خروج سایر زباله هایی که به طور اشتباهی در آنها ریخته شده و یا ریختن محتویات آن در S.B دیگر اکیداً خودداری شود.
- از دفع البسه و ملحفه به همراه زباله عفونی اکیدا خودداری کنید. چون علاوه بر تحمیل بار مالی اضافی باعث از کار افتادن دستگاه امحا نیز می شود.
- ریختن کیسه های ادار به همراه محتویات داخل آنها در کیسه های زباله ممنوع است.
- سیفتی باکس ها در صورت پر شدن بیش از دو سوم حجم توسط خدمات بخش ها به واحد امحای زباله تحویل و سیفتی باکس خالی تحویل گرفته شود.
- کنترل سیفتی باکس ها از نظر بسته بودن درب و ثبت تاریخ و نام بخش بر روی سیفتی باکس ها الزامی است.
- در سیفتی باکس ها باید تنها به اندازه یک سرنگ باز باشد تا از ریخته شدن ناآگاهانه سایر پسماندها در آن جلوگیری شود.
- برای حمل سیفتی باکس ها به محل امحا، استفاده از هر وسیله دیگری غیر از چرخ های حمل زباله ممنوع است.
- استفاده از وسایل حفاظت فردی و رعایت موازین بهداشتی به هنگام جمع آوری زباله الزامی است.